concerto-cantate for soprano, trombone & instrumental ensemble (1987)

Beatrijs De Vos, soprano | Willy Verdievel (+), trombone | De Nieuwe Muziekgroep o.l.v. Marc Michael De Smet

’ ….Een verfrissend bad’ (…) Wheel within Wheel van de 35-jarige Lucien Posman is een heel stuk complexer, zoekt .. naar naar variëteit van taal en teken, ploegt .. in ingewanden van muziek en toehoorder, en eindigt met een beklemmende reverence naar Strauss en Mahler ? Er zit bijzonder veel muziek, grote stielkennis en dichterschap in deze muziek….(L. De Keyser in De Gentenaar, 1987)

• Bezetting: soprano-trombone-orchestra;  fl-ob-cl-bn-hn-tpt-perc (3 players)-hp-pn (4-hands)-vl1-vl2-vla-vlc-db
• Duur: 25’
• Score: handgeschreven partituur en materiaal beschikbaar bij componist.
• Datum van compositie: 1987
• Gecomponeerd in opdracht van De Nieuwe Muziekgroep
• Opgedragen aan Marc M. De Smet.
• Creatie: woensdag 10 februari 1988 in het Museum voor Schone Kunsten te Gent door Beatrijs De Vos; sopraan; Willy Verdievel, trombone & De Nieuwe Muziekgroep o.l.v. Marc M. De Smet. Andere geplande uitvoeringen geannuleerd wegens stopzetting subsidiëring van de De Nieuwe Muziekgroep.
• Gecapteerd door BRT-3 (producer Karel Goeyvaerts) en uitgezonden op BRTN-3 & RTBF (programma Harry Halbreicht). 

---

• Poëzie: William Blake. Fragment uit «Jerusalem» a Prophetic Book
• Duiding: Bij de viervoudig gedeelde mens leveren de gescheiden energieën een voortdurende strijd met elkaar. Bij de mens in de hoedanigheid van ‘Humanity’, worden deze energieën harmonieus verenigd. Bacon, Newton en Locke fungeren als een soort satanische ‘Drievuldigheid’. Blake beschouwt hen als de vertegenwoordigers van het louter rationaliserende materialisme. Dit alles wordt beschreven in een visionaire, apocalyptische stijl.
• Symboliek:
  • ‘Eden’: het paradijs waar de mens onverdeeld één is, volledig geïntegreerd
  • ‘Albion’: een jongeling – symbool voor Groot Brittannië – is de personificatie van de niet verdeelde mens. Hier stelt Blake hem voor in een staat van  volslagen lethargie.
  • ‘Humanity’ is het diep innerlijke van de mens
  • ‘Four-fould man’: bij de schepping raakt de mens opgesplitst in zijn ‘Emanation, het vrouwelijke aspect, de gevoeligheid, de inspiratiebron, en in z’n ‘Spectre’(schrikbeeld), het mannelijke, de redenerende kracht, de logica. Als het aspect ‘Spectre’ gescheiden is van z’n ‘Emanation’ wordt dit brutaal en bezitterig.
  • ‘Shadow’: staat voor de onderdrukte verlangens en gevoelens van de mens.
  • ‘Instinct’ staat voor positieve levensdrift.

• Engelse tekst
  • Deel 1
  • Where are the Kingdoms of the world
  • And all their Glory, who grew on desolation
  • Deel 2
  • I see the Four-fold Man. The Humanity in deadly sleep,
  • And its fallen Emanation. The Spectre & its cruel Shadow.
  • I see the Past, Present & Future, existing all at once
  • Before me; O Divine Spirit sustain me on thy wings!
  • That I may awake Albion from his long & cold repose.
  • For Bacon & Newton sheath’d in dismal steel their terrors hang
  • Like iron scourges over Albion. Reasonings like vast Serpents
  • Infold around my limbs, bruising my minute articulations.
  • I turn my eyes to the Schools & Universities of Europe,
  • And there behold the Loom of Locke, whose Woof rages dire
  • Wash’d by the Water-wheels of Newton: black the cloth
  • In heavy wreathes folds over every Nation: cruel Works
  • Of many Wheels I view, wheel without wheel, with cogs tyrannic
  • Moving by compulsion each other :
  • not as those in Eden, which Wheel within Wheel
  • in freedom revolve in harmony & peace.

•   Nederlandse vertaling
  • Ik zie de viervoudige mens.
  • Het diep-menselijke in doodse slaap; en zijn gevallen Emanatie.
  •  De Schim en haar wrede Schaduw.
  • Verleden, heden en toekomst zie ik voor mij; gelijktijdig naast elkaar;
  • O Goddelijke Geest, schraag mij op jouw vleugels!
  • Zodat ik Albion kan wekken uit zijn lange en koude rust.
  • Zie Bacon en Newton, gehuld in ijselijk staal;
  • hun verschrikkingen hangen als ijzeren gesels over Albion.
  • Als enorme slangen kronkelen hun redeneringen zich rond mijn ledematen
  • en ontwrichten mijn tengere gewrichten.
  • Ik wend mijn blik naar de Scholen & Universiteiten van Europa
  • En bemerkt daar het Weefgetouw van Locke
  • wiens Web verschrikkelijk raast, Gespoeld door het molenrad van Newton,
  • geplooid in zware wrongen ligt het  zwarte doek over elke Natie;
  • Ik ontwaar het wrede raderwerk van vele Raderen,
  • rad zonder rad, met tirannieke tanden
  • Elkaar dwangmatig voortbewegend:
  • Niet zoals in Eden
  • Die, rad in rad, vrijelijk wentelen in harmonie en vrede.

    (Vertaling Jacques De Boever)